Ο εκφοβισμός δεν επηρεάζει μόνο όσους εμπλέκονται άμεσα σε αυτόν. Μπορεί το παιδί σας να μην είναι το ίδιο ο εκφοβιστής, αλλά να έχει υπάρξει «θεατής» – κάποιος που δεν κάνει τίποτα όταν βλέπει να κοροϊδεύουν ή να εκφοβίζουν κάποιον άλλον. Μπορεί να πιστεύει ότι το σωστό είναι να μην μιλήσει – γι’ αυτό είναι σημαντικό να του διδάξετε ότι αν αμφισβητήσει έναν εκφοβιστή, αντί να παραμείνει θεατής, μπορεί να δώσει τέλος στη βλαβερή συμπεριφορά του εκφοβιστή.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι θεατές είναι οι άνθρωποι που «επιτρέπουν» στον εκφοβισμό να συμβεί. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να περιλαμβάνει τα εξής:
• Συμμετέχουν, κοροϊδεύουν ή γελούν σε ένα σχετικό περιστατικό, ακόμα κι αν ξέρουν ότι είναι λάθος
• Δεν παίρνουν θέση ή δεν λένε τίποτα όταν γίνονται μάρτυρες εκφοβισμού
• Αγνοούν το θύμα κατά τη διάρκεια ή μετά τον εκφοβισμό και δεν του προσφέρουν υποστήριξη
• Δεν ζητούν βοήθεια από κάποιον δάσκαλο ή ενήλικα όταν χρειάζεται.
Γιατί οι άνθρωποι παραμένουν θεατές περιστατικών εκφοβισμού;
Η στάση του θεατή μπορεί να υποκινείται από τον φόβο ότι αυτός θα είναι ο επόμενος στόχος. Αν το παιδί σας βλέπει κάποιον που τον κοροϊδεύουν λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης, μπορεί να διστάζει να μιλήσει επειδή φοβάται ότι θα το κοροϊδέψουν κι εκείνο.
Ένας θεατής μπορεί επίσης να διστάζει να δράσει επειδή δεν ξέρει ποια είναι η καλύτερη αντιμετώπιση. Εξηγήστε τον γιο ή την κόρη σας ότι το να είναι κανείς θεατής μπορεί να σημαίνει ότι γίνεται έμμεσα θύμα εκφοβισμού. Όσοι δεν κάνουν τίποτα επιτρέπουν στον εαυτό τους να υποταχθεί στον εκφοβιστή. Αν όμως αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν την εκφοβιστική συμπεριφορά, ο εκφοβιστής συχνά υποχωρεί – και, το πιο σημαντικό, άλλοι «μη εκφοβιστές» συχνά θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και θα αμφισβητήσουν κι εκείνοι τον εκφοβιστή.
Καλλιεργήστε την εικόνα του εαυτού του παιδιού σας
Αν το παιδί σας δείχνει αυξανόμενη περιέργεια σχετικά με το στιλ και την εμφάνιση, καλλιεργήστε αυτόν τον πειραματισμό αντί να τον φοβάστε. Όσο πιο καλή αίσθηση έχει του δικού του στιλ, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να ψάξει για εξωτερικές επιρροές.
Η Μαρία, μητέρα της 11χρονης Κατερίνας, συμφωνεί: «Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να δίνουμε στα παιδιά την ελευθερία να βρουν το δικό τους στιλ. Είναι μια από τις πιο πρώιμες μορφές έκφρασης, δημιουργικότητας και προσωπικής επιλογής που έχουν.»
Μοιραστείτε τα δικά σας λάθη μόδας
«Όταν σκέφτομαι μερικά δικά μου κουρέματα και ντυσίματα από τα περασμένα χρόνια, θέλω να ανοίξει η γη να με καταπιεί, όμως όλα αυτά είναι μέρος του να μεγαλώνεις και να ανακαλύπτεις ποιος πραγματικά είσαι», λέει γελώντας η Μαρία.
Είναι φυσιολογικό και ασφαλές για το παιδί σας να πειραματίζεται με διάφορες εμφανίσεις και τάσεις. Καλλιεργήστε την αίσθηση του για το στιλ και ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητά του μέσω της αυτοέκφρασης. Να του υπενθυμίζετε ότι η τελευταία μόδα για μια συγκεκριμένη εικόνα σώματος θα αλλάξει και δεν χρειάζεται να είναι σκλάβος στην τρέχουσα εικόνα τελειότητας.
Τρόποι για να σταματήσετε τον εκφοβισμό όταν είστε θεατής
Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει ότι μπορεί να έχει τη δυνατότητα να σταματήσει τον εκφοβισμό ή να τον αποτρέψει – ότι οι ενέργειές του μπορεί να κάνουν τη διαφορά. Επειδή δεν θα είναι εύκολο να αμφισβητήσει τον εκφοβιστή, καλό είναι να μην του το παρουσιάσετε ως κάτι απλό. Το να βγει από τον ρόλο του θεατή μπορεί να είναι δύσκολο, καθώς απαιτεί κουράγιο και υψηλή αυτοεκτίμηση.
«Αν ο γιος σας ή κόρη σας είναι θεατές σε ένα περιστατικό εκφοβισμού, μπορεί να νιώσουν αμηχανία και ανασφάλεια», λέει η Δρ. Nancy Etcoff, Επίκουρη Κλινική Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. «Ζητήστε τους να σκεφτούν το εξής: ‘Ένας πραγματικός φίλος θα με έκανε να νιώσω έτσι;’».
Υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για να σταματήσετε τον εκφοβισμό
Συζητήστε τους διάφορους τρόπους με τους οποίους το παιδί σας μπορεί να σταματήσει έναν εκφοβιστή. «Μερικές φορές μπορεί να γίνει εκείνη τη στιγμή – αν και αυτό μπορεί να απαιτεί πολύ θάρρος από το παιδί», λέει η Δρ. Etcoff. «Είναι όμως δυνατό να παρέμβει και μετά το περιστατικό, μιλώντας απευθείας με το θύμα ή τον εκφοβιστή, ή ακόμα και με έναν γονιό ή δάσκαλο σχετικά με το περιστατικό στο οποίο ήταν θεατής».
Για έναν νέο άνθρωπο, το μήνυμα ότι η συμπεριφορά του μπορεί να έχει αντίκτυπο και να βελτιώσει την κατάσταση είναι ενδυναμωτικό. Μπορεί να τον βοηθήσει να αναπτύξει τη δική του αυτοπεποίθηση και να αποτελέσει ένα σημαντικό μάθημα ζωής.
