Büyüme döneminin iniş çıkışları, anne-babalar için kafa karıştırıcı, kızlar için ise şaşırtıcı olabilir. Her genç kızın ergenlik deneyimi farklıdır, ancak bu çalkantılı dönem, eğer siz görünenin altında neler olduğunu daha iyi anlarsanız, çok daha kolay geçecektir.
Ergenlik nedir?
“Kültürel efsanelerin aksine, ergenlik sadece hormonlarla ilgili değildir" diyor klinik psikolog ve ergenlerde özgüven uzmanı Dr. Tara Cousineau. “Anne-babalar, ergenlik dönemindeki bir kızın beynini anlarlarsa, kızlarının duygudurumundaki değişiklikleri, tuhaflıklarını ve beklenmeyen davranışlarını da anlamaya başlayacaklardır. Kızların beyni bu dönemde, ileride nazik ve sorumluluk sahibi yetişkinler olmalarını sağlayan, inanılmaz bir dönüşümden geçer.
“Aynı zamanda, bedenleri ve beyinleri üreme hormonlarının bombardımanı altındadır ve bütün bunlara ek olarak, kızlar cinsiyetleri gereği strese karşı daha yüksek bir duyarlılık sergilerler. Bu durum, genç kızların bir grupta kabullenilme istekleri, beden algıları ile ilgili güvensizlikleri ve insanların onlar hakkında ne düşündükleri ile ilgili endişeleri ile iyice alevlenir.”
Ergenlik döneminde bedensel - neler beklemeliyiz
Peki, kızınız ergenliğe geldiğinde neler olacak? İlk olarak, tüm genç kızların zorlu bir geçiş dönemi yaşadığını düşünmeyin; bazı kızlar ergenlik dönemlerinde son derece rahat ve coşku dolu olabilir.
Ancak, zaman zaman size daha çok itiraz ettiğini fark edebilirsiniz. Bunu kasten yapmamaktadır, biyolojik değişimi onu bağımsızlığını elde etmeye zorlamaktadır. Bu dönemin başka bir belirtisi de, artan bir mahremiyet isteğidir. Kızınız kendini saatlerce yatak odasına kapatabilir. Panik yapmayın; kızınız, siz yanında olmadan kim olduğunu keşfetmeye çalışmaktadır.
Ergenlik dönemi aslında tam olarak bir ayrılık dönemi olarak özetlenebilir. Çocuğunuzun bağımsızlık ihtiyacı doğal olmakla birlikte, bazen sizi üzebilir; çünkü bir yönüyle, annesinin her şeyi yoluna koymasına ihtiyaç duyan o küçük kız hala ordadır. Ancak, kişiliğinin bu yeni gelişen yönü de ona sonsuza kadar küçük bir kız olamayacağını, hala evine bağlı kalsa da, büyümesi ve tek başına hayatta kalmasının gerektiğini söylemektedir.
Cinselliğin keşfi ve "selfieler"
Anne-babaların bazen düşünmek istemedikleri bir başka faktör ise kızlarının cinselliklerinin giderek artmasıdır. Ergenlik döneminde ortaya çıkan bu temel istek, kızları cinsel olarak kendilerini çekici kılmaya yöneltecek ve kız arkadaşlar arasında bir rekabet yaratacaktır. Onlar bu bilinçdışı dürtülerinden habersiz olabilirler, ancak ergenlikte dış görünüşlerine bu kadar önem vermelerinin asıl nedeni budur.
Birden bire, o yıkanmak istemeyen kızınız banyodan çıkmamaya, aynanın önünde saatler harcamaya ve sosyal medyada paylaşmak için kendi fotoğraflarını çekmeye başlayacaktır.
Değişen ilişkiler: önce arkadaşlar, sonra aile
Bu dönemde kızların hormonal ve beyinsel değişimleri, onların daha sosyal olmalarına ve daha çok iletişim kurmalarına neden olacaktır ve arkadaşlıklarını her şeyin üstünde tutmaya başlayacaklardır.
Ergenlikte genç kızlar, en çok ilişkilerden kaynaklı strese tepki vereceklerdir. Ergenlik dönemindeki özgüvenleri, samimi ilişkiler yürütülebilme becerilerine bağlıdır. Beğenilmek ve sosyal olarak insanlarla bağlantı kurmak "ihtiyacı" hissederler ve bu nedenle arkadaşlıklarında ortaya çıkan sorunlar onlar için büyük stres kaynağıdır.
Dr. Cousineau bu konuda şöyle diyor: “Eskiden kızlar saatlerce telefonda konuşur, elden ele küçük notlar verir ve okul koridorlarında heyecanlı anlar yaşarlardı; bugün ise arkadaşlıklarda yaşanan sorunlar, yanlış anlaşılan sms'ler ve sosyal medya paylaşımları ile daha da büyüyor.”
Kızlar, arkadaşlarının söylediklerini yanlış yorumlayabilir, çünkü mesajlarda ne seslerinin tonlarını ne de yüzlerini göremezler.
“Genç kızların beyni ve bedenleri büyük bir değişimden geçerken ve yeni sinir kanalları geliştirirken, bu sorunlar her zamankinden daha da önemli hale gelir" diyor Dr. Cousineau. “Kişiler arası ipuçları, göz teması ve empatik deneyimler, hassaslıkla ele alınmalıdır. Dolayısıyla, kızınızı daha çok yüz yüze iletişim kurmaya yönlendirin."
Ergen mi çocuk mu? Ergenlik döneminde duygudurum değişiklikleri
Bir insanın hayatında, çok büyük bilişsel değişimlerin olduğu iki evre vardır; bunların ilki üç yaşına kadar olan evre ve ikincisi de ergenlik çağıdır. Genç kızınızın davranışlarını, bir çocuğun davranışları gibi düşünmeniz bu anlamda size kolaylık sağlayabilir. Beyni yeniden şekillenirken, kızınız da etrafındaki dünyayı anlamlandırmaya çalışmaktadır ve bu süreç sinir bozucu olabilir.
Dr. Cousineau, ergenlik çağındaki kızınızdan, bir yetişkinden beklenecek yanıtları vermesini beklememeniz gerektiğini söylüyor: “Ergenlikteki çalkantı, bir anne için çok kafa karıştırıcı olabilir" diyor Dr. Cousineau. “Kızınız öfkeliyken mantıklı ve makul olmaya çalışmak işe yaramaz. Çünkü beyni duygusal bir istila altındadır ve sizi duyamaz bile."
Ergenlik çağındaki çocuğunuz bir öfke fırtınasına kapıldığında, ona da tıpkı huysuzluk yapan minik kızınıza gösterdiğiniz muameleyi göstermelisiniz. Duruma bağlı olarak, şefkatli olmak ve duygusal durumuna anlayış göstermek en iyi seçenek olacaktır.
Ancak, bu da işe yaramıyorsa, sağlam duruşunuzu koruyun. Mantıklı bir tartışmaya veya çözümlemeye girişmeden önce sakinleşmesini bekleyin; kızınızın sakinleşmesi saatler sürebilir ve hatta ertesi günü bulabilir.
Ergenlik zor bir dönemdir, ama tüm sorunların bir çözümü vardır
“Ona her şeyin düzeleceğini ve sizin de ona destek olmak için yanında olduğunu söyleyin," diyor Dr. Cousineau. “Ona, her şeyin çözümleneceğini ve geçeceği söyleyin, çünkü gerçek bu.”
Sorunlar zaman içinde çözümlenecek olsa da, yolculuk boyunca birkaç defa tökezlememiz normaldir. Sakin ve sağlam durmanız işe yarayacaktır. Kızınızın ergenlik dönemine ne kadar hazırlıklı girerseniz, onu o kadar çok destekleyebilir ve siz de bu dönemi o kadar kolay atlatabilirsiniz.
Ergenlik evreleri: Kızınızdaki fiziksel değişiklikler
Ergenlik dönemi kızlarda yaklaşık 8 ila 10 yaşına geldiklerinde (erkeklerde ergenlik yaklaşık 9-11 yaşında başlar) 5-6 cm'lik hızlı bir boy uzaması ve meme uçlarında hafif bir şişkinlik ile başlar. 11 yaşından itibaren, areola (meme ucundaki deri) şişmeye başlar ve genital bölgede tüyler çıkar. Boydaki uzama yılda 7-8 cm olmak üzere devam eder.
12 yaşından itibaren, göğüsler büyür ve kızınızın sutyen takmaya başlaması gerekebilir. Büyüyen göğüs dokusu, meme ucunun arkasında sert bir yumru gibi hissedilir. Ayrıca, bir meme diğerinden daha çabuk gelişebilir. (Kızınızın bu yüzden kanser olduğunu sanıp endişelenmesini önleyin. Meme kanseri ile ilgili toplumsal farkındalık arttığından, bazı genç kızlar bu gelişmeyi bir yumru sanarak endişelenmektedir.)
Genital bölgedeki tüyler sertleşir, koltuk altlarında tüy çıkmaya başlar ve kızınızın vücut kokusunun ve cildinin değiştiğini fark edebilirsiniz. Boydaki uzama en yüksek hıza ulaşır ve yılda 8 cm büyüme görülür.
Ortalama 12 yaş olmakla birlikte, kızlar 8 ile 14 yaş arası adet görmeye başlarlar. Kızlar adet görmeye başladıktan 1 ila 2 yıl sonra, boylarındaki hızlı uzama yavaşlar. Kız çocukları yetişkinlik boylarına yaklaşık 14 yaşında ulaşırlar.
13-14 yaşında, göğüsler daha çok yetişkin göğsü şeklini alır. Kalçalar genişlemeye başlar ve kızınızın vücudu da ailedeki diğer kadınların vücut şekline benzemeye başlar. Birkaç yılda vücut ağırlığı %50 artabilir. Bazı kızlar için bu bir sorun yaratabilir, bazıları ise boyları da uzadığından bu durumu sorun etmezler.
Bu dönem, beden algısı ve özgüven konusundaki endişelerin geliştiği hassas bir dönemdir. Ergenlik döneminde, biyolojik değişimler ve genetik geçmişinize bağlı olarak kızınızın beklentilerini şekillendirmeniz önemlidir.
Kızınızın deneyimi bu anlattıklarımızla birebir uyuşmasa da endişelenmenize gerek yok. "Normal" süreç kişiden kişiye değişebilir ve her kızın deneyimi farklı olabilir. Ancak, kızınızın gelişimi konusunda endişeleriniz varsa, bunları doktorunuz ile paylaşabilirsiniz.
