Lepsze i gorsze momenty okresu dojrzewania mogą wprowadzać rodziców i dzieci w konsternację. U każdej dziewczynki okres ten przebiega inaczej, ale ten gwałtowny czas łatwiej jest przetrwać, gdy jest się świadomym zachodzących podczas niego zmian.
Czym jest okres dojrzewania?
"W przeciwieństwie do panujących stereotypów okres dojrzewania to nie tylko zmiany hormonalne," mówi dr Tara Cousineau, psycholog kliniczna i ekspert ds. akceptacji własnego ciała. "Kiedy rodzice zrozumieją zmiany zachodzące w mózgu nastolatki, niektóre humory, zmienność i nieprzewidywalność stają się jasne. Mózg ogromnie zmienia się, pozwalając dziewczynce stać się odpowiedzialną dorosłą kobietą.
"W tym samym czasie ciała i mózgi dziewczynek są bombardowane hormonami, a dodatkowo jako kobiety są jeszcze bardziej podatne na stres. Często przekłada się to na poczucie konieczności dostosowania się do otoczenia, problemy z akceptacją swojego ciała i niepokój o opinie innych na temat ich samych."
Zmiany fizyczne w trakcie okresu dojrzewania – czego się spodziewać
Czego zatem spodziewać się po córce w okresie dojrzewania? Po pierwsze pamiętaj, że nie wszystkie nastolatki przechodzą ten czas tak samo, niektórym nie przysparza to żadnych trudności.
Jednak będą zdarzały się momenty, w których Twoja córka będzie bardziej kłótliwa. Nie dlatego, że świadomie dąży do sporu, ale dlatego, że biologia pcha ją ku niezależności. Co więcej będzie potrzebowała więcej prywatności. Drzwi do jej pokoju będą zamknięte godzinami. Nie panikuj, Twoja córka musi się dowiedzieć, kim jest z daleka od Ciebie.
O to chodzi w okresie dojrzewania, o separację. Mimo że potrzeba niezależności Twojego dziecka jest naturalna, może być bolesna. W Twoim dziecku wciąż drzemie mała dziewczynka, która zwraca się do mamy z każdym problemem. Ale ta nowa dojrzała część zaczyna sobie uświadamiać, że taki stan rzeczy nie może trwać wiecznie i że potrzebuje strategii życia i przeżycia, mimo że wciąż potrzebuje domu.
Pojawiająca się seksualność – i selfie
Innym czynnikiem, o którym rodzicie często nie chcą myśleć, jest pojawiająca się u córki seksualność. Pierwotnym instynktem u kobiet w okresie dojrzewania jest chęć bycia atrakcyjną względem innych kobiet. Mimo że dziewczynki są często tego nieświadome, to dlatego właśnie przykładają większą uwagę do swojego wyglądu.
Nagle córka, która nie lubiła kąpieli, zaczyna okupować łazienkę, spędzając godziny przed lustrem i pozując do selfie, które później publikuje na portalach społecznościowych.
Zmieniające się relacje: najważniejsi są przyjaciele, dopiero potem rodzina
Zmiany hormonalne i neurologiczne w tym okresie sprawiają, że dziewczynki są bardziej społeczne i komunikatywne. Przejawia się to przykładaniem wielkiego znaczenia przyjaźni.
W tym okresie dziewczynki bardziej nerwowo reagują na stres związany z różnymi relacjami. Ich samoocena jest ściśle połączona z umiejętnością utrzymywania bliskich przyjaźni. Potrzebują być włączone w społeczność, dlatego bardzo przeżywają wszelkie konflikty.
Dr Cousineau zauważa: "Kiedyś dziewczynki godzinami rozmawiały przez telefon, przekazywały sobie liściki i przeżywały dramaty na szkolnych korytarzach. Dzisiaj problemy w przyjaźni mogą być spotęgowane niejasnymi komunikatami w wiadomościach tekstowych i na portalach społecznościowych."
Dziewczynki mogą błędnie interpretować, co przyjaciele chcą powiedzieć, bo nie widzą ich twarzy ani nie słyszą głosu.
"To ma znaczenie, kiedy mózg nastolatki i jej ciało zmieniają się i tworzą się nowe ścieżki neurologiczne," wyjaśnia dr Cousineau. "Sygnały międzyludzkie, kontakt wzrokowy i doświadczenia empatyczne muszą być stale wypracowywane. Zachęć ją do zwiększonych relacji w świecie rzeczywistym."
Nastolatka czy podlotek? Zmieniające się nastroje
W życiu ludzkim są dwa okresy, w których tak wielkie zmiany kognitywne mają miejsce – do trzeciego roku życia i podczas okresu dojrzewania. Może pomóc Ci to spojrzeć na Twoją nastoletnią córkę jak na dziecko. Stara się odnaleźć w otaczającym ją świecie, podczas gdy jej mózg dopiero się dostosowuje, co może być frustrujące.
Dr Cousineau wierzy, że ważne jest, żeby nie zakładać, że córka będzie zachowywać się jak dorosły. Nie potrafi. "Ta huśtawka nastrojów może być dezorientująca dla mamy," mówi. "Staraj się być racjonalna i logiczna, jednak nie będzie to przemawiało do córki, która będzie zła. Jej mózg jest w emocjach i ona Cię nie słyszy."
Kiedy Twoja nastolatka ma kryzys, staraj się ją traktować, jak ją traktowałaś, kiedy była małym dzieckiem. W zależności od scenariusza pokazuj współczucie i staraj się zrozumieć jej emocje.
Jeśli jednak zaczyna tyranizować rodzinę, bądź stanowcza. Zanim zaczniesz racjonalną dyskusję lub analizę danej sytuacji – poczekaj, aż córka się uspokoi (co może trwać godzinami lub dniami).
Okres dojrzewania może być trudny, ale każdy problem ma rozwiązanie.
"Powiedz jej, że wszystko będzie dobrze i że chcesz jej pomóc," mówi dr Cousineau. "Zapewnij, że wszystko się poukłada, bo zwykle tak się dzieje."
Zwykle jednak droga do rozwiązania bywa kręta. Bądź spokojna i stanowcza. Im lepiej będziesz przygotowana na okres dojrzewania swojej córki, tym lepiej sama go przeżyjesz.
Stadia okresu dojrzewania: fizyczne zmiany zachodzące u dziewczynek
Okres dojrzewania zaczyna się gwałtownym wzrostem o 5-6 cm i lekkim puchnięciem skutków, zwykle między 8 a 10 rokiem życia (u chłopców okres dojrzewania zaczyna się trochę później, około 11 roku życia). Po 11 roku życia otoczka sutka zaczyna puchnąć i pojawiają się włosy łonowe. Dziecko rośnie o ok. 7-8 cm rocznie.
Od 12 roku życia dziecka piersi zaczynają zarysowywać się i dziewczynki muszą zacząć nosić stanik. Piersi wydają się być zgrubieniem za sutkiem, często jedna rośnie szybciej. (Upewnij się, że Twoja córka nie martwi się, że ma raka. Z powodu kampanii społecznych dotyczących raka piersi niektóre dziewczynki mogą mieć obawy.)
Włosy łonowe stają się grubsze, pojawiają się włosy pod pachami. Zauważysz, że zapach ciała i skóry Twojej córki zmienia się. W tym okresie wzrost będzie najszybszy, ok. 8 cm rocznie.
Miesiączkowanie rozpocznie się między 8 a 14 rokiem życia, średnio ok 12 roku życia. W okresie od roku do dwóch po rozpoczęciu menstruacji wzrost córki zwolni. Dziewczynki osiągają swój wzrost docelowy około 14 roku życia.
Około 13-14 roku życia piersi przybierają dorosły kształt. Biodra stają się krąglejsze, a córka może przybrać kształty innych kobiet w rodzinie. W ciągu kilku lat może przytyć o 50%. Dla niektórych dziewczynek może to być niepokojące, dla innych naturalne, gdyż jednocześnie rosną.
To delikatny czas dla poczucia własnej wartości. Dobre ukształtowanie oczekiwań córki na podstawie zmian biologicznych i historii genetycznej jest istotne.
Nie martw się, jeśli Twoja córka dorasta w innym niż opisane tempie. Normy mają szerokie widełki i każda dziewczynka dojrzewa inaczej. Jeśli jednak mimo wszystko nie czujesz się spokojnie, skonsultuj się z lekarzem.
